بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت 75 درصد از بیماری های نو پدید در بیست سال اخیر بین انسانها و حیوانات مشترک بوده است. نکته ای که ضرورت بررسی روابط انسان ها و حیوانات را از حیث سلامت یاد آوری می‌کند. در ادامه مطلب به گره های متعدد میان سلامت انسان و حیوانات می‌پردازیم….
مقدمه:
موجودات زنده ای که در طبقه جانوران دسته بندی می شوند طیف گسترده ای ازحشرات تا مهره داران را شامل می‌شود.انسان ها در طول تاریخ حیوانات را جهت حمل و نقل، کار در مزرعه جهت شخم زدن زمین، تهیه پوشاک، غذا (گوشت، تخم مرغ ،لبنیات،وعسل)، تهیه سوخت به کار گرفته اند و لذا نقش مهمی در سلامت و اقتصاد بشر داشته و دارند. لذا سلامت جانوران یک عنصر اصلی برای توسعه پایدار است.البته برخی از حیوانات به علت مشخص بودن نقش و سود آنها در زندگی بشر بیشتر مورد توجه هستند و مشاغل مرتبط با پرورش آنها نیز رواج بیشتری دارد که شامل دام ها، طیور، ماهی و زنبورعسل است.
چرا سلامت جانوران اهمیت دارد؟
واژه سلامت جانوران ( Animal Health) واژه گسترده ای است که در برگیرنده بیماری های جانوران و همچنین تأثیرمتقابل بین رفاه جانوران، سلامت انسان، حفاظت از محیط زیست و ایمنی مواد غذایی می شود. سلامت ما به طور جدایی ناپذیری با سلامت و رفاه جانوران در سراسر جهان مرتبط است لذا حفاظت از سلامت جانوران و پیشگیری از بیماری های حیوانی در خدمت حفاظت از سلامت عمومی، تولید جانوران، امنیت غذایی و تامین غذا، اقتصاد روستایی و محیط زیست است. از آنجا که محیط و شرایط نگهداری و زندگی ، رشد و تکثیر جانوران تاثیر به سزایی بر انسان دارد نیازمند توجه به سلامتی برای همه اجزای رابطه ی متقابل انسان-حیوان-محیط می‌باشد. در این نوشتار مختصرا به آن می پردازیم:
روشهای اثر گذاری سلامت جانوران بر سلامت انسان:
الف) سلامت جانوران، ایمنی و امنیت غذایی
غذا هم از نظر کمیت و هم کیفیت نقش مهمی در سلامت انسان ایفا می‌کند. ایمنی غذا در مزرعه آغاز می شود و تا سفره غذا ادامه دارد، به همین دلیل است که سلامت و رفاه جانوران جزء اساسی ایمنی مواد غذایی است. در ایران دام ها، ماکیان و به میزان کمتری ماهی و زنبور تامین کننده های اصلی حیوانی غذا هستند. لذا هر گونه آلودگی آنها میتواند مستقیم یا غیر مستقیم تهدید ایمنی غذایی افراد و لذا سلامت آنها شود. امروزه بیماری های منتقله از غذا (Food Born Disease ) توجه روز افزونی به خود را جلب نموده است.
ب) مصرف محصولات غذایی ناسالم حیوانی:
1–مصرف محصولات غذایی تهیه شده از جانوران آلوده به عوامل بیماری زا مثل باکتری و انگل ها می تواند باعث ایجاد بیماری هایی از قبیل تب مالت، سالمونلوز، سل گاوی و بیماری های انگلی در انسان شود.
2-مصرف محصولات غذایی حیوانی دارای آلودگی شیمیایی مثلا فلزات سنگین، میکروپلاستیک و…..
3- مصرف محصولات غذایی حیوانی دارای مقادیر غیر استاندارد باقی مانده داروهای دامپزشکی مانند آنتی بیوتیک ها و مکمل ها ، هورمون ها
لذا از جمله اقدامات مهم محافظت و ارتقای ایمنی غذایی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ارزیابی ریسک سلامت جانوران
- پیشگیری و کنترل موثر بیماری های دامی
- تدوین و اجرای استانداردهای بهتر برای اطمینان از رفاه جانوران
ج)انتقال عامل بیماریزا و یا بیماری از جانوران به انسان
بیماری های متعددی به واسطه ارتباط نزدیک انسان با جانوران ایجاد می شود. مالاریا، تیفویید، هاری، الودگی به توکسوپلاسموز، گزدیگی توسط مار و عقرب و… باشد. لذا محافظت از انسان در مواجهه با جانوران اهمیت بسزایی دارد.
